NetApp – NAS ve SAN Topology
Storage ile ilgili çalışmaya başladığınızda temelde bilmeniz gereken ve sıklıkla duyacağınız iki terim vardır : NAS – SAN.
Yeni başlayan ya da kıyısından köşesinden bu işe bulaşmış arkadaşlarımızın bu ayrımı iyi bilmesi gerekir. Git gide iç içe giren data center servislerimizin storage bacağında NAS ve SAN topolojilerinin önemli bir yeri vardır. Aslında aralarındaki ayrımda oldukça basittir. Kısaca bu terimleri açıklayıp ve bu topolojilerin üzerinde koşan protokollerden bahsedeceğim bu makaleyi keyifle okumanız dileğiyle.
“NAS : Network Attached Storage / SAN : Storage Area Network” kelime olarak açılımları bu şekilde. Aslında bir de DAS var. DAS : Direct Attached Storage.
Bu teknolojileri sıraya koyarsak (küçükten büyüğe yada ucuzdan pahalıya da diyebiliriz 🙂 –> DAS, NAS, SAN
DAS : En basit olanıdır. Şu anda kullandığınız bilgisayarınıza bağlı olan diskiniz DAS topolojisini kullanmaktadır. Çünkü lokal veri depolama ünitesiniz (diskiniz) cihazınıza direkt bağlıdır. Sunucuzdaki C diskiniz de aynı şekilde kutunun dışına çıkmadan yani diğer cihazlara servis vermeden sadece bu makineye veri depolama hizmeti vermektedir ve bunu yaparken DAS teknolojisini kullanmaktadır.
NAS : Arada network katmanı vardır. Neden? Çünkü artık siz sadece kendi makinenize servis vermek istemiyorsunuz. Ethernet ağı aracılığıyla ortamda çalışan başka kullanıcıların yada makinelerinde çeşitli protokollerle bu data servisini kullanmanızı istiyorsunuz. O zaman ne yapacaksınız? Dediğim gibi araya network (ağ) katmanını konumlandıracaksınız ki ağda bulunan ve aynı dili konuşan başka makinelerde verilen izin ve yapılan konfigürasyon kapsamında bu veriye bu hizmetlere erişebilsin.
Peki NAS veri depolama (storage) ünitemizi kurduk. Ağda bu veriyi nasıl erişime açabiliriz? NetApp ‘ta bunun iki yolu var, CIFS veya NFS. Her iki protokolde de dataya erişim sağlanır, ama NFS çok daha yaşlı ve olgunlaşma evrelerini büyük oranda tamamlamış sağlam bir protokoldür. Ortamınızda Linux/Unix gibi sistemler varsa, çare NFS protokolüdür. Ama Windows client’lardan bahsediyorsak, CIFS kullanmanız sizin için daha hayırlı olur. CIFS protokolünün Active Directory ve NTP(Time Server) bağımlılığı vardır. Ancak ortak klasörlerin yönetimi, paylaşımı CIFS üzerinde daha kolaydır. Storage tarafına dönecek olursak her ikisinin de ortak yönü bir NAS protokolü olarak çalışmalarıdır. Kısacası veriye erişim network üzerinden oluyor ve belli seviyede veri üzerinde yönetim yapabiliyorsunuz. Veri üzerinde değişiklikler yapabilir, yetkilendirmeleri yönetebilirsiniz ama NAS topolojisinde daha alt katmana inemezsiniz. Yaygın kullanım alanları kullanıcıların şirket networkünde ortak alan olarak kullandıkları file (dosya) servisleri genelde NAS topolojisinde size sunulur. Bu teknolojide veri erişim tipine “file level access” denir.
Yeri gelmişken belirtelim : “NetApp ‘ın en güçlü olduğu alan NAS alanıdır.” Bildiğim kadarıyla NetApp cihazlar ilk üretildiğinde NAS cihazı olarak pazarda konumlandırılmış. Sonradan SAN servisleri eklenmiş. Bu bilgi tabi ki teyide muhtaçtır ama piyasada ustalarımızdan öğrendiğimiz budur.
Gelelim pahalı ve daha geniş kapsamlı alana! Veriye başka makinelerden erişebildiniz, belli işlemleri/yönetim kabiliyetlerini veri üzerinde uyguladınız ama ben bu verinin tutulduğu alanı da yönetmek, formatlamak istiyorum, şu dosya sisteminde, şu formatta benim verim tutulsun istiyorum derseniz o zaman işte SAN topolojiye geçmeniz gerekiyor. Çünkü siz artık sadece veriyi yönetmek değil, biraz daha storage ‘ta alt katmanlarına müdahale etmek istiyorsunuz. NetApp tarafında Lun (logical unit) olarak isimlendirdiğimiz aslında verinizin tutulduğu dosyalar vardır. Bu lun (file) volume içerisinde oluşturulur ve FC, iSCSI, FCoE olarak isimlendirilen protokoller aracılığıyla size bir veri kabı olarak sunulur. Artık sunucunuzdan yine network aracılığıyla eriştiğiniz bu kabı dilediğiniz tipte formatlayabilir, istediğiniz datayı içine konumlandırabilirsiniz. Windows sunucuysa NTFS, Linux ise EXT3ve diğer format tiplerinde, VMware ise VMFS olarak formatlayıp verinizi koyacağınız alanı istediğiniz gibi hazırlayabilirsiniz.
SAN teknolojisinde veriye block level access methoduyla erişirsiniz. Bu teknolojide de mutlaka arada bir network vardır. Ancak bu network ‘ün iki tipi ve buna bağlı farklı protokol kullanımları olabilir.
TCP/IP (Ethernet) network yapınız var ise, NetApp storage ünitenizde lun açıp, bunu iSCSI veya FCoE (Fiber Channel Over Ethernet) protokolü ile ilgili sunucularınıza kendi lokal diski gibi gösterebilirsiniz. iSCSI, SAN tarafında en ucuz yöntemdir. Eldeki network switchlerinizi bu servis için kolayca kullanabilirsiniz. FCoE biraz daha masraflıdır. Ama yine elinizdeki network switchlerinizin FCoE desteği varsa ve lun’lara erişecek sistemlere FCOE destekleyen network kart alıp NetApp ‘tan lun açarak hemen işe başlayabilirsiniz.
SAN network yapınız var ise (bunun anlamı storage ortamı için SAN switchleriniz ile ayrılmış bir storage ağ yapınız var demektir), NetApp üzerinde lun açıp, Fiber Channel (FC) protokol ile bunu sunucularınıza sanki kendi lokal diskleriymiş gibi gösterebilirsiniz. En pahalı ama en sağlam yöntem budur. Çünkü tamamen Ethernet network ‘ünden izole olarak storage servislerinin çalıştığı FC üzerinden yayın yapılan ve NetApp üzerindeki lun ‘lara hızlı bir şekilde erişebileceğiniz bir SAN ortamınız var, daha ne olsun!
NetApp ‘ın ayrıca güzel bir yanı sadece NAS olarak yada SAN olarak çalışması değil, hem NAS servislerinin hem SAN servislerinin bir arada sorunsuzca (tabi iyi konfigüre edildikten sonra) sunabiliyor olmasıdır. Elinizde NetApp storage ünitenizin NAS özelliğini kullanıyorsunuz, SAN için başka bir cihaz almanız gerekmiyor. Bu kimilerine göre avantaj kimilerine göre de dezavantaj olarak değerlendirilebilir. Sadece unutmamanız gereken önemli nokta storage üzerinde kullanacağınız servislerin (protokollerin) lisans keylerini de satın almak 🙂 Sonra başınız ağrımasın!
